Binge Watching: Πώς Προκύπτει η Δημοφιλία του Φαινομένου της Μαραθώνιας Παρακολούθησης & Πώς Επιδρά στην Καθημερινότητα Μας

Στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή ο τρόπος με τον οποίο καταναλώνουμε ψυχαγωγικό περιεχόμενο, όπως δημοφιλείς σειρές και ταινίες, έχει αλλάξει ριζικά. Οι πλατφόρμες streaming, όπως το Netflix, το Amazon Prime, το Disney+, το Fox και το Hulu, μας επιτρέπουν να βλέπουμε ό,τι θέλουμε, όποτε το θέλουμε. 

Μέσα από τις νέες δυνατότητες που προσφέρουν οι εν λόγω πλατφόρμες έχει αναδυθεί ένας νέος τρόπος παρακολούθησης, γνωστός ως binge watching, που αφορά τη δραστηριότητα θέασης συνεχιζόμενων επεισοδίων χωρίς διακοπή, αποτελώντας ένα εξαιρετικά δημοφιλές φαινόμενο των τελευταίων ετών.

Η Μετάβαση από την Παραδοσιακή Τηλεόραση στις Ψηφιακές Πλατφόρμες

Η παραδοσιακή τηλεόραση και οι πλατφόρμες παρακολούθησης λειτουργούν με διαφορετικούς τρόπους. Στην παραδοσιακή τηλεόραση για να δούμε τις αγαπημένες μας εκπομπές πρέπει να συντονιστούμε συγκεκριμένες ώρες, που αφορούν το προκαθαρισμένο τηλεοπτικό πρόγραμμα. 

Από την άλλη πλευρά, οι πλατφόρμες streaming μας επιτρέπουν να επιλέξουμε τι και πότε θα παρακολουθήσουμε, παρέχοντας πλήρη έλεγχο στους θεατές.Ένας από τους βασικούς λόγους που οι πλατφόρμες όπως το Netflix, έχουν αποκτήσει μεγάλη δημοφιλία είναι ότι δεν έχουν διαφημίσεις, προσφέροντας μια «καθαρή» εμπειρία θέασης. 

Επιπλέον, σε αντίθεση με την παρακολούθηση προγραμμάτων στην παραδοσιακή τηλεόραση, οι πλατφόρμες παρακολούθησης συχνά διακρίνονται από χαρακτηριστικά σχεδιασμού που επιτρέπουν να παραλείπουμε το κομμάτι της εισαγωγής και να βλέπουμε απρόσκοπτα ολόκληρες σεζόν σειρών.

Οι πλατφόρμες streaming αξιοποιούν επίσης, αλγόριθμους για να προτείνουν προγράμματα που ταιριάζουν στις προσωπικές μας προτιμήσεις. Έτσι, μπορούμε να βρούμε γρήγορα και με μεγάλη ευκολία νέες σειρές και ταινίες που μας ενδιαφέρουν, ενώ το μεγάλο εύρος της βιβλιοθήκης περιεχομένου περιλαμβάνει απεριόριστες επιλογές που δύνανται να ανταποκρίνονται στα εξατομικευμένα ενδιαφέροντα κάθε χρήστη.

Κίνητρα Μαραθώνιας Παρακολούθησης: Θεωρία Χρήσεων και Ικανοποιήσεων

Αρκετές είναι οι μελέτες που έχουν εστιάσει στην διερεύνηση των κινήτρων που οδηγούν τους συνδρομητές του Netflix και άλλων παρόμοιων πλατφορμών να επιδίδονται στη συγκεκριμένη συμπεριφορά και οι περισσότερες από αυτές αξιοποιούν τη θεωρία «Χρήσεων και Ικανοποιήσεων» για την πλαισίωση της. Με βάση αυτή οι καταναλωτές των μέσων ενημέρωσης έχουν συγκεκριμένους στόχους και ανάγκες και επιδιώκουν συνεχώς να τις ικανοποιήσουν μέσω των διαφόρων μέσων μαζικής ενημέρωσης. 

Η θεωρία ξεκινά με τρεις υποθέσεις: 

1. Η πρώτη κάνει λόγο για ενεργό κοινό που αναζητά εκούσια τα μέσα ενημέρωσης για να ικανοποιήσει ορισμένες ανάγκες.
2. Η δεύτερη υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι που γνωρίζουν αυτές τις ανάγκες τους, είναι σε θέση να τις αναφέρουν και αυτό αποτελεί μία αξιόπιστη πληροφορία. 
3. Η τρίτη υπογραμμίζει πως τα μέσα ενημέρωσης φαίνεται να ανταγωνίζονται με άλλες μορφές επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των διαπροσωπικών αναγκών προσπαθώντας να τις καλύψουν. 

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι συνδρομητές των πλατφόρμων streaming, επιλέγοντας πότε, που και πώς θα παρακολουθήσουν το περιεχόμενο τους, επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν τις ικανοποιήσεις που λαμβάνουν από την εμπειρία της κατανάλωσης του ψυχαγωγικού προϊόντος. 

Ως βασικά κίνητρα για το φαινόμενο του binge watching αναγνωρίζονται  η έντονη εμπλοκή του κοινού με το περιεχόμενο και η επιθυμία για κοινωνικοποίηση μέσα από την αλληλεπίδραση των θεατών, όπως αυτή προκύπτει από τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τις πιο πολυσυζητημένες σειρές. Επιπρόσθετα, η μαραθώνια παρακολούθηση φαίνεται να λειτουργεί ως ρυθμιστική συμπεριφορά στα πλαίσια της προγραμματισμένης χαλάρωσης, του ξοδέματος του ελεύθερου χρόνου αλλά και του ηδονισμού με την έννοια της διασκέδασης. 

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι και ορισμένα χαρακτηριστικά που προμελετημένα διακρίνουν το σύγχρονο ψυχαγωγικό περιεχόμενο, όπως τα «cliffhangers» που αναφέρονται σε λήξη ενός επεισοδίου σε αγωνιώδες σημείο, ενδέχεται να δημιουργήσουν κίνητρο σε κάποιους να επιδοθούν σε μαραθώνια παρακολούθηση. Την εποχή της άμεσης ικανοποίησης, ένα μέρος των θεατών πιθανά να είναι πιο επιρρεπές στην μαραθώνια παρακολούθηση, καθώς επιζητά να κατανοήσει γρήγορα τι συμβαίνει στη σειρά και να ολοκληρωθούν τα σεναριακά συμβάντα.

Κατά αυτόν τον τρόπο η μαραθώνια παρακολούθηση ενδέχεται να οδηγήσει στην εμβύθιση στο φανταστικό κόσμο του ψυχαγωγικού προγράμματος, συμβάλλοντας παράλληλα στη ρύθμιση της συναισθηματικής κατάστασης του χρήστη της εκάστοτε πλατφόρμας, προσφέροντας μία ευκαιρία απόδρασης από την απτή πραγματικότητα.

Η Επίδραση στην Καθημερινότητα

Το φαινόμενο της μαραθώνιας παρακολούθησης έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινή μας ζωή. Από τη μια πλευρά, μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ξεφύγουμε από τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της καθημερινότητας.

 Για πολλούς, είναι ένας τρόπος να περάσουν ποιοτικό χρόνο με τον εαυτό τους ή με την οικογένεια και τους φίλους τους. Ωστόσο, υπάρχουν και αρνητικές επιπτώσεις, όπως η κόπωση των ματιών, η μείωση της φυσικής δραστηριότητας και η διαταραχή του ύπνου. 

Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να περάσει ολόκληρα Σαββατοκύριακα παρακολουθώντας σειρές χωρίς διακοπή, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κούραση των ματιών και ενδεχόμενα προβλήματα υγείας, όπως πονοκεφάλους και μακροπρόθεσμα αύξηση του σωματικού βάρους, λόγω της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας.

 Όπως έχει ήδη αναφερθεί όμως, η μαραθώνια παρακολούθηση επηρεάζει όχι μόνο τη σωματική υγεία αλλά και την κοινωνική και ψυχολογική μας κατάσταση. 

Για πολλούς, αποτελεί έναν τρόπο να αισθανθούν άνετα και ασφαλείς, ιδιαίτερα όταν παρακολουθούν σειρές που έχουν ήδη δει και γνωρίζουν την πλοκή. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα μάλιστα, ενδέχεται να βοηθήσει στη διαχείριση του άγχους και της μοναξιάς. Ένας θεατής μπορεί να επιλέξει να δει παλιές αγαπημένες σειρές όταν έχει ανάγκη να αποφορτιστεί και δεν επιθυμεί να επενδύσει χρόνο και ενέργεια σε «νέες ιστορίες». Αυτή η συνήθεια δημιουργεί ένα αίσθημα σύνδεσης και ασφάλειας, λειτουργώντας ως διαφυγή από την πραγματικότητα και τις καθημερινές ανησυχίες.

Συμπερασματικά

Το binge watching είναι ένα φαινόμενο που αντανακλά τις αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο καταναλώνουμε ψυχαγωγικό περιεχόμενο. Παρέχει πολλές ευκαιρίες για ψηφιακή απόδραση, ανάπαυση αλλά και κοινωνική σύνδεση. 

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα της καθημερινότητας μας. Η κατανόηση των κινήτρων πίσω από αυτή τη συμπεριφορά και η αναζήτηση της προσωπικής ισορροπίας μπορούν να βοηθήσουν τους θεατές να απολαμβάνουν τα αγαπημένα τους προγράμματα, καθιστώντας το binge watching μια ευχάριστη και όχι επιζήμια συνήθεια.

‍

Βιβλιογραφία

Cacioppo, J. T., Petty, R. E., & Kao, C. F. (1984). The efficient assessment of need for cognition. Journal of Personality Assessment, 48(3), 306–307. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4803_13

Flayelle, M., Maurage, P., Karila, L., Vögele, C., &Billieux, J. (2019). Overcoming the unitary exploration of binge-watching: A cluster analytical approach. Journal of Behavioral Addictions, 8(3), 586–602. https://doi.org/10.1556/2006.8.2019.53

Flayelle, M., Maurage, P., Di Lorenzo, K.R., Vogelle, C., Gainsbury, S.M. &Billieux, J. (2020). Binge-Watching: What do we know so far? A first systematic review of the evidence. Current Addiction Reports, https://doi.org/10.1007/s40429-020-00299-8

Horeck, T., Jenner, M., & Kendall, T. (2018). On binge-watching: Nine critical propositions. Critical Studies in Television The International Journal of Television Studies, 13(4), 499–504. https://doi.org/10.1177/1749602018796754

Jenner, M. (2016). Is this TVIV? On Netflix, TVIII and binge-watching. New Media & Society, 18(2), 257–273. https://doi.org/10.1177/1461444814541523

Kulak, O. (2020). The Binge-watching Experience on Netflix. Journal of Art, Design and Science, 24, 45-55. https://doi.org/10.17484/yedi.730496

Panda, S., & Pandey, S. C. (2017). Binge watching and college students: Motivations and outcomes. Young Consumers, 18(4), 425–438. https://doi.org/10.1108/YC-07-2017-00707

Pittman, M., & Sheehan, K. (2015). Sprinting a media marathon: Uses and gratifications of binge-watching television through Netflix. First Monday, 20(10). https://doi.org/10.5210/fm.v20i10.6138

Rubenking, B., & Bracken, C. C. (2021). Binge watching and serial viewing: Comparing new media viewing habits in 2015 and 2020. Addictive Behaviors Reports, 14(100356), 100356. https://doi.org/10.1016/j.abrep.2021.100356

Shim, H., Lim, S., Jung, E. E., & Shin, E. (2018). I hate binge-watching but I can’t help doing it: The moderating effect of immediate gratification and need for cognition on binge-watching attitude-behavior relation. Telematics and Informatics, 35(7), 1971–1979. 

‍